Anonim şirketin haklı sebeple feshi davası bağlamında, haklı sebep ile kusur ilişkisinin şu açılardan önemi bulunmaktadır: Birincisi, haklı sebebin ortaya çıkabilmesi için çoğunluğun kusurunun varlığının şart olup olmayacağı ve ikincisi ise fesih davasının kabulü için azınlığın kusursuz olmasının gerekip gerekmeyeceği hususudur[1].
Anonim şirketin haklı sebeple feshi davasının amacı, azınlığın öncelikle ve özellikle çoğunluğa karşı korunmasıdır. Ancak hiç şüphesiz, bu dava ile ulaşılmak istenen nihai amaç, anonim şirketin varlığının olabildiğince korunmasıdır. Haklı sebepler, her ne kadar, genellikle çoğunluğun gücünü kötüye kullanmasından kaynaklansa da, bütün haklı sebeplere çoğunluğun kusurlu davranışları ile neden olduğu söylenemez. Dolayısıyla haklı sebebin ortaya çıkması için çoğunluğun kusurunun varlığı şart değildir[2]. Örneğin şirkette temel bir işleyiş bozukluğunun bulunduğu durumlarda da, bir diğer söyleyişle, kusurun bulunmadığı durumlarda da haklı sebebin varlığı kabul edilmektedir[3].
Azınlık, kendisine tanınan fesih davası hakkını, dürüstlük kurallarına uygun olarak kullanmalıdır. Pay sahipliği ilişkisinin, sürekli borç ilişkisi doğurduğu düşünüldüğünde, hayatın olağan akışı içerisinde, davacı azınlığın da bazı kusurlarının olabileceğinin kabulü gerekir. Dolayısıyla davanın kabul edilebilmesi için, davacı azınlığın kusursuz olması şart değildir. Ancak, kimsenin kendi eylemine ve tamamen kendi kusuruna dayanarak bir hak elde edemeyeceği yönündeki hukuk ilkesi ışığında, davacının, gerçekleşmesine bizzat kendisinin neden olduğu ya da ağır kusurlu bulunduğu durumlarda, haklı sebebin var olmadığı sonucuna varılacaktır[4]. Haklı sebep anlamında doğru sonuca varılabilmesi için, tüm pay sahiplerinin davranışlarının ve bu davranışların şirkette yol açtığı durumun birlikte değerlendirilmesi gerekir.
Osman Can BAŞDEMİR
[1] İlbasmış Hızlısoy, Ö.: Anonim Şirketin Haklı Sebeple Feshi, Ankara 2016, s. 60.
[2] Çamoğlu, E.: Kollektif Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi ve Ortağın Haklı Sebeple Çıkarılması, İstanbul 2008, s. 79-80.
[3] İlbasmış Hızlısoy, s. 39-40.
[4] İlbasmış Hızlısoy, s. 64-66.