Clausula rebus sic stantibus ilkesi ışığında, sözleşmenin geçerliliği, kurulduğu andaki şartlara bağlıdır[1]. Bir diğer söyleyişle, sözleşmenin yapıldığı esnada ileride şartların değişeceği öngörülebilir durumda veya öngörülmüş ise sözleşmenin uyarlanması imkân dâhilinde değildir. Ancak bu durumun zıt kanıtından[2], sözleşmenin yapılmasından sonra önceden öngörülemeyen nedenlerin ortaya çıkması ve bunların koşulları önemli ölçüde değiştirmesi hâlinde sözleşmeler uyarlanabilir.
Konu anonim şirketin haklı sebeple feshi davası bağlamında değerlendirildiğinde, davacı azınlık kendisinin bizzat onay verdiği veya çekimser kaldığı; daha başında öngördüğü ya da öngörebileceği bir durumun kendisi için çekilmez bir hâl yarattığını dolayısıyla haklı sebep teşkil ettiğini ileri süremez. Ancak haklı sebepleri, azınlığın öngörebileceği hususlar bakımından değerlendirirken, somut olayı da kucaklayacak objektif kriterlerden yararlanılmalıdır. Özetle, burada azınlıktan beklenen kâhin olması değil, asgari düzeyde bir dikkat göstermesidir. Öngörülebilirlik, fesih davasının ambargosu hâline getirilmemelidir.
Osman Can BAŞDEMİR
[1] Tezcan, M.: Clausula Rebus Sic Stantibus İlkesi ve Sözleşmenin Değişen Koşullara Uyarlanması, Yüksek Lisans Tezi, Ankara 2004, s. 52 vd; Erdem, N.: Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi, Güncelleştirilmiş ve Genişletilmiş 2. Bası, İstanbul 2019, s. 84; İlbasmış Hızlısoy, Ö.: Anonim Şirketin Haklı Sebeple Feshi, Ankara 2016, s. 68.
[2] Mefhum-u muhalif(a contrario).