Bir şirketin esas sözleşmesi o şirketin anayasasıdır[1]. Genel kurul da bu anayasanın değiştirilmesi hususunda devredilemez bir yetkiye sahiptir(6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu md. 408/2-b). Fesih davasında, mahkeme, şirketin kendine has yapısına ve temel özelliklerine esas sözleşmeyi değiştirmek suretiyle müdahale edemeyeceği gibi haklı sebep teşkil eden sorunu ortadan kaldırabilecek daha hafif bir çözüm varsa daha ağırına hükmedemez. Ayrıca, mahkeme, tıpkı anonim şirket gibi, kararlarında kanuna uymak zorunda olup TTK md. 340’da düzenlenen emredici hükümler ilkesine tabidir. Ancak, davanın, şirketin feshine yol açabileceği düşünüldüğünde, mahkeme, şirketin feshedilmemesi için esas sözleşmeyle yapılması gereken ve somut olayda bir çözüm olması bakımından objektif temele oturtulabilen zaruri görülecek müdahalelerde bulunabilir.
Mahkemenin müdahalelerine, kâr payı ihlallerinin devamlılık arz ettiği bir şirkette, esas sözleşmede yapılacak değişiklik ile her yıl dağıtılacak kâr payının asgari olarak belirlenmesi; azınlığa esas sözleşmede öngörülmek suretiyle yönetim kurulunda temsil hakkı tanınması(TTK md. 360), bağlama ilişkin hükümlerin kaldırılması ya da belirli süre etkisiz kılınması örnek gösterilebilir[2]. Mahkemece yapılacak esas sözleşme değişikliklerinin yönetim kurulu tarafından tescil ettirilmemesi ve tescilin sürüncemede bırakılması ihtimaline karşılık, mahkemece söz konusu değişikliklerin ticaret siciline müzekkere yazılarak tescil edilmesi sağlanmalıdır(TTK md. 455)[3].
Osman Can BAŞDEMİR
[1] Bahtiyar, M.: Anonim Ortaklık Anasözleşmesi, İstanbul 2001, s. 9.
[2] Erdem, N.: Anonim Ortaklığın Haklı Sebeple Feshi, Güncelleştirilmiş ve Genişletilmiş 2. Bası, İstanbul 2019, s. 276-278; Ayoğlu, T.: “Anonim Ortaklıkların Haklı Nedenle Feshi”, GÜHFD, 2013/2, Oğuz İmregün’e Saygı Sempozyumu, İstanbul 2013, s. 247-248.
[3] İlbasmış Hızlısoy, Ö.: Anonim Şirketin Haklı Sebeple Feshi, Ankara 2016, s. 344.