Türk mahkemelerince yapılan inceleme sonucunda, 5718 sayılı Milletlerarası Özel Hukuk ve Usul Hukuku Hakkında Kanun md. 54/1-c gereğince yabancı mahkeme kararında yer alan hükmün kamu düzenine açıkça aykırı olduğu tespit edilirse tenfiz talebi reddedilecektir. Yabancı bir mahkeme kararının Türk hukukunda kesin hüküm ve kesin delil etkisi ancak söz konusu kararın tanınması ile mümkündür. Mahkeme kararının aynı zamanda icra kabiliyeti bulunması hâlinde ise, kararın Türkiye’de uygulanabilmesi için bu yönde bir tenfiz kararı verilmesi gerekmektedir. Tanıma ile tenfiz farklı talepler olmakla birlikte, yabancı bir mahkeme kararının tenfiz edilmesi, o kararın aynı zamanda kesin hüküm ve kesin delil etkisinin de kabul edilmesi anlamına gelmektedir[1].
Tenfiz talebi kamu düzenine aykırılık gerekçesiyle reddedildiği takdirde, talebe konu yabancı mahkeme kararının Türkiye’de icra edilmesi mümkün değildir. Ayrıca tenfiz talebinin reddi, yabancı mahkeme kararının Türk hukukunda kesin hüküm ve kesin delil etkisi göstermesini de engellemektedir[2]. Ancak yabancı mahkeme kararının tenfiz edilmediği durumlarda tarafların, Türk mahkemelerinde dava açma hakkına sahip olduğu kabul edilmektedir[3].
Yabancı mahkeme kararının tenfizi talebinin kamu düzenine aykırılık gerekçesiyle reddedildiği durumlarda, kamu düzeninin olumsuz etkisi gündeme gelmektedir. Bu bağlamda hâkim, yabancı mahkeme kararında yer alan hükmün MÖHUK md. 54/1-c bendinde yer alan tenfiz şartını taşımadığını tespit ederek talebi reddetmekle yetinecektir. Buna karşılık, tenfiz talebinin reddedilmesine ilişkin kararda aynı zamanda uyuşmazlığın esasına ilişkin yeni bir hüküm verilmesi mümkün değildir[4].
Osman Can BAŞDEMİR
[1] Doğan, V.: Milletlerarası Özel Hukuk, Gözden Geçirilmiş 4. Baskı, Ankara 2016, s. 105.
[2] Ruhi, A.C.: Milletlerarası Özel Hukukta Kamu Düzeni Müdahalesi, İstanbul 2019, Müdahale, s. 83-84.
[3] Ruhi, s. 84.
[4] Ruhi, s. 84. Yetkili yabancı hukuk uyarınca kazanılmış bir hakkın Türkiye’de tanınması, kamu düzenine aykırı olduğu takdirde Türk hâkimi söz konusu hakkı tanımayacaktır. Burada da kamu düzeninin olumsuz etkisinden söz edilmesi mümkündür. Kazanılmış hakların tanınmasında kamu düzeninin işlevine ilişkin ayrıntılı bilgi için bkz. Ökçün, A.G.: Devletler Hususî Hukukunda Kazanılmış Hakların Tanınması ve Kamu Düzeni, s. 294-296.